Ποιος θα φανταζόταν ποτέ πρόβλημα νερού στον Καναδά. Τη μεγαλύτερη δεξαμενή γλυκού νερού στον πλανήτη. Το Κεμπέκ, τα προάστια και η ύπαιθρος, έχουν γίνει το νέο Ελ Ντοράντο για έναν αυξανόμενο αριθμό κατοίκων μεγάλων κέντρων, γεγονός που τονώνει την αστική εξάπλωση που απειλεί το φυσικό περιβάλλον, τη γεωργική γη και την παροχή πόσιμου νερού με παράπλευρο αποτέλεσμα, να αυξηθεί η πίεση στους δήμους, που καλούνται να διαχειριστούν μια αχαλίνωτη αύξηση του πληθυσμού τους με περιορισμένους πόρους.
Επεκτεινόμενη σε φυσικά περιβάλλοντα και γεωργική γη, η αστική εξάπλωση ασκεί πίεση στα αποθέματα νερού του Κεμπέκ. Ήδη, αρκετοί δήμοι αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα εφοδιασμού και, με αυτόν το ρυθμό, ορισμένες περιφέρειες κινδυνεύουν να εξαντλήσουν ένα απόθεμα αυτού του γαλάζιου χρυσού που τους φαινόταν μέχρι τώρα ατελείωτο, σύμφωνα με πολλούς ειδικούς.
Κατά τη διάρκεια του περασμένου έτους, οι Saint-Lin–Laurentides και Sutton περιόρισαν την κατασκευή κατοικιών, λόγω του φόβου της έλλειψης νερού. Στο Montérégie, το Saint-Rémi ξέμεινε από τον πολύτιμο πόρο, ενώ το Saint-Georges-de-Clarenceville ζήτησε από τους πολίτες του να γράψουν στον πρωθυπουργό του Κεμπέκ για να του ζητήσουν να φτιάξει την υποδομή που απαιτείται για τη μεταφορά νερού.
Στα Bas-Saint-Laurent, το Rivière-Ouelle πρέπει να επεκτείνει το δίκτυο των υδραγωγείων του, επειδή οι ιδιοκτησίες τροφοδοτούνται με «κακής ποιότητας νερό», το οποίο εγείρει φόβους για «τη βιωσιμότητα της πηγής νερού τους», αναφέρεται στα έγγραφα που κατατέθηκαν στην Commission de protection du territoire agricole du Québec (CPTAQ). Από την πλευρά της, η Lanoraie θέλει να σκάψει ένα πηγάδι για να αντλήσει 16% περισσότερο νερό, ενώ το Saint-Hippolyte, στα Laurentians, αναγκάζει τους κατασκευαστές ακινήτων να σκάψουν περισσότερα από τέσσερα πηγάδια και να υποβάλουν μια υδρογεωλογική μελέτη.
Ο Kim Marineau, πρόεδρος της Biodiversité conseil, μιας εταιρείας επιστημονικών συμβούλων, αναφέρει ότι κάθε Κεμπεκιώτης καταναλώνει κατά μέσο όρο 262 λίτρα την ημέρα για οικιακούς σκοπούς, 2,5 φορές περισσότερο από την ποσότητα για άνετη ζωή, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.
Αυτό που είναι πιο περίπλοκο να αξιολογηθεί είναι ο αντίκτυπος της εξάπλωσης στην ποσότητα και την ποιότητα του νερού. Συχνά γίνονται νέες γειτονιές εις βάρος των χώρων πρασίνου: κοπή δασικών εκτάσεων, αποξήρανση υγροτόπων, απώλεια γεωργικής γης. «Πρέπει να καταλάβουμε απολύτως, ότι αυτά τα περιβάλλοντα έχουν τις χρήσεις τους, έτσι ώστε το νερό να παραμένει ανανεώσιμος πόρος. Αιχμαλωτίζουν νερό [τόσο το λιώσιμο του χιονιού όσο και της βροχής]. Αυτά τα μέσα χρησιμεύουν επίσης για να φιλτράρουν τις ακαθαρσίες από το νερό», εξηγεί.
Η «καταστροφή των υγροτόπων» και η στεγάνωση – που έχει ως αποτέλεσμα την εκτροπή του νερού από υπόγεια αποθέματα – «αποδυναμώνουν όχι μόνο τους υδροφόρους ορίζοντες, αλλά και τα ποτάμια», υπενθυμίζει ο Frédéric Lasserre, ειδικός στη γεωπολιτική Νερό και Διευθυντής του Συμβουλίου Γεωπολιτικών Σπουδών του Κεμπέκ στο Πανεπιστήμιο Laval.
Ο ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟΔΡΟΜΟΣ 25
Παρόμοια ιστορία από την υδρογεωλόγο Julie Gauthier, αντιπρόεδρο της Laforest Nova Aqua. Όσον αφορά την αστική εξάπλωση και τη διαθεσιμότητα νερού, «είναι σαφές ότι προχωράμε με οδηγό μόνο αυτό που βλέπουμε. Δεν υπάρχει κανένας στο Κεμπέκ που να έχει αναλάβει την ευθύνη να ποσοτικοποιήσει λεπτομερώς τον πόρο».
Η περίπτωση του Lanaudière είναι ενδιαφέρουσα. Οι ανάγκες γίνονται ήδη αισθητές εκεί, ενώ ο πληθυσμός αναμένεται να αυξηθεί κατά 16% τα επόμενα 20 χρόνια, σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες προβλέψεις του Ινστιτούτου Στατιστικής του Κεμπέκ. Ωστόσο, ακριβώς σε αυτήν την περιοχή, η κυβέρνηση του Κεμπέκ σκοπεύει να επεκτείνει την εθνική οδό 25, μεταξύ Saint-Esprit και Saint-Julienne, διευκολύνοντας έτσι την πρόσβαση.
Η οδός τεσσάρων λωρίδων, η οποία θα εκτείνεται σε 9,2 χιλιόμετρα, πρέπει να διέρχεται από τη δασική περιοχή Saint-Esprit de Montcalm, η οποία έχει παρουσιαστεί ως «εξαιρετική» από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Καταπολέμησης της Κλιματικής Αλλαγής, σε σημείωμα που εστάλη στο Υπουργείο Μεταφορών: «Η συστάδα αυτή αποτελεί σπάνιο δάσος, καθώς και δασικό καταφύγιο απειλούμενων ή ευάλωτων ειδών, που θα διασχίζονται από τη δεξιά διέλευση της εθνικής οδού».
Η Julie Gauthier εγείρει ερωτήματα, χωρίς να έχει καμία απάντηση: «Μπορεί η περιοχή να σηκώσει πενταπλάσια αύξηση στην κατανάλωση νερού; Ποια είναι η χωρητικότητα των υδροφόρων οριζόντων στο Lanaudière, μια περιοχή που είναι μέσα σε γρανίτη [που αλλάζει την ικανότητα επαναφόρτισης των αποθεμάτων]; Δεν ξέρουμε…
Ο Charles-Félix Ross είναι γενικός διευθυντής της Union des producteurs agricole (UPA). Όταν μιλάμε για έργα οικοδόμησης γειτονιών σε διάφορες περιοχές, απαντά: «Συνεχίζουμε να εξελισσόμαστε με τον ίδιο τρόπο που κάναμε στο παρελθόν, δηλαδή κατά περίπτωση. Τα αναπτυξιακά σχέδια – όπως αυτό που εγκρίθηκε το 2012 από τη Μητροπολιτική Κοινότητα του Μόντρεαλ – δεν έχουν εξαλείψει την πίεση στη γεωργική γη. Πάντα επιστρέφουμε με καταπατήσεις σε αγροτικές εκτάσεις, είτε για οικονομικούς λόγους, είτε για να φτιάξουμε αυτοκινητόδρομους ή σχολεία, γιατί ο πληθυσμός αυξάνεται».
ΕΞΕΛΙΣΣΟΜΑΣΤΕ ΟΠΩΣ ΤΗ ΔΕΚΑΕΤΙΑ ΤΟΥ 1960
Ένα παράδειγμα μεταξύ άλλων; Το 2019, κατόπιν αιτήματος της πόλης Mirabel, το CPTAQ διέταξε τον αποκλεισμό από τη γεωργική ζώνη ενός τεμαχίου γης 7 εκταρίων – που ισοδυναμεί με 11 καναδικά γήπεδα ποδοσφαίρου – για την κατασκευή ενός σχολείου δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Τον Ιανουάριο του τρέχοντος έτους, ο δήμος επανήλθε με αίτημα εξαίρεσης οικοπέδου σχεδόν τεσσάρων στρεμμάτων σε αγροτική ζώνη, για την κατασκευή παράκαμψης κοντά στο γυμνάσιο. Το CPTAQ του έδωσε την άδεια να χρησιμοποιήσει αυτή τη γη για άλλους σκοπούς, εκτός από τη γεωργία. Η UPA από την πλευρά της είχε τονίσει ότι επρόκειτο για «κατάφωρη περίπτωση κακού σχεδιασμού χρήσης γης».
Ακόμη και η κυβέρνηση του Κεμπέκ εκδίδει διατάγματα που εξουσιοδοτούν εταιρείες να ιδρύονται σε γεωργικές περιοχές, λέει ο Ross: «Δε συμβαίνει συχνά, αλλά συμβαίνει. Αυτή ήταν η περίπτωση της Google, η οποία έλαβε το πράσινο φως για να εγκατασταθεί στο Bécancour» σε μια έκταση 62 εκταρίων, που ισοδυναμεί με περισσότερα από 100 γήπεδα ποδοσφαίρου.
Ωστόσο, αυτές οι «αποσπασματικές» αποφάσεις που λαμβάνονται σήμερα χωρίς υδρογεωλογικές μελέτες, θα έχουν αντίκτυπο στην παροχή νερού τα επόμενα χρόνια, υπενθυμίζει η Kim Marineau: «Εδώ, εξακολουθούμε να αναπτύσσουμε όπως στη δεκαετία του 1960».
