Home Greece ΠΑΣΟΚ: 46 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΔΡΥΤΙΚΗ ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ Από τον Ανδρέα στη Φώφη:Η...

ΠΑΣΟΚ: 46 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΔΡΥΤΙΚΗ ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ Από τον Ανδρέα στη Φώφη:Η ΠΤΩΣΗ

ΠΑΣΟΚ: 46 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΔΡΥΤΙΚΗ ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ Από τον Ανδρέα στη Φώφη: Η ΠΤΩΣΗ

Με την παραίτηση-αποπομπή του Γιώργου Παπανδρέου από την πρωθυπουργία και το σχηματισμό της κυβέρνησης Παπαδήμου, ο δρόμος για την προεδρία του ΠΑΣΟΚ είχε ανοίξει διάπλατα για τον τότε υπουργό Οικονομικών Βαγγέλη Βενιζέλο. Η «ενθρόνισή» του λίγο καιρό αργότερα, ικανοποίησε την αρχηγική φιλοδοξία του, αλλά σίγουρα δεν είχε τίποτα από την αίγλη που είχε ονειρευθεί.

Γράφει ο Σταύρος Λυγερός*

Η εκλογή του ήταν κακέκτυπο της τελετουργικής «στέψης» του Γιώργου Παπανδρέου στις αρχές του 2004. Οι «πράσινοι» είχαν ελπίσει ότι η αλλαγή ηγεσίας (από τον Σημίτη στο γιο του ιδρυτή) θα λειτουργούσε σαν Κολυμβήθρα του Σιλωάμ, αλλά τα γεγονότα τους διέψευσαν. Μάλιστα, η μεταλλαγή του ΠΑΣΟΚ από υπερασπιστή των μη προνομιούχων σε σημαιοφόρο του Μνημονίου το 2010, το έφερε σε μετωπική σύγκρουση με τα μικρομεσαία στρώματα, τα οποία το στήριζαν για δεκαετίες.
Το γεγονός ότι με επικεφαλής τον Βενιζέλο συνέχισε ακριβώς την ίδια πορεία, απέδειξε ότι ο νέος αρχηγός ήταν αντάξιος συνεχιστής του μεγάλου «κατεδαφιστή» Γιώργου Παπανδρέου. Μπορεί οι δύο τους να είναι διαμετρικά αντίθετες προσωπικότητες, αλλά αυτό που μέτρησε πολιτικά, ήταν ο κοινός παρονομαστής τους: η ταύτιση με το Μνημόνιο. Το ΠΑΣΟΚ των δύο επιγόνων (Γιώργου Παπανδρέου και Βενιζέλου) μόνο το όνομα είχε κοινό με το ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου.
Το άλλοτε κραταιό Κίνημα είχε «καεί» πολιτικά-εκλογικά. Αυτό πρακτικά σήμαινε, ότι έπαψε να ισχύει πια το δόγμα ότι όποιος καθίσει στο «θρόνο» του ΠΑΣΟΚ αργά ή γρήγορα θα καθίσει και στον πρωθυπουργικό θώκο. Η κρίση δεν προκάλεσε μόνο οικονομικά και κοινωνικά ερείπια. Προκάλεσε και μία πρωτοφανή κρίση πολιτικής αντιπροσώπευσης. Το εκλογικό αποτέλεσμα του Μαΐου 2012 επισφράγισε την ανατροπή των ισορροπιών του μεταπολιτευτικού πολιτικού συστήματος.

Η ΦΥΓΗ ΠΡΟΣ ΤΟΝ
ΣΥΡΙΖΑ ΚΑΙ Η «ΕΛΙΑ»
Με την αντικατάσταση του παραδοσιακού δικομματισμού (ΠΑΣΟΚ-ΝΔ) από το δίπολο ΝΔ-ΣΥΡΙΖΑ, το ΠΑΣΟΚ υποβαθμίσθηκε από αυτοδύναμος πόλος σε μικρομεσαίο κόμμα. Για την ακρίβεια, λόγω του μνημονιακού στίγματος και της βεντέτας του Βενιζέλου με τον ΣΥΡΙΖΑ, μετατράπηκε σε πολιτικό συμπλήρωμα της ΝΔ, στο πλαίσιο της «παράταξης του Μνημονίου», ή, όπως ευσχήμως αργότερα απεκλήθη, του «ευρωπαϊκού τόξου».
Η Κεντροαριστερά, βεβαίως, δεν έπαψε να είναι ο ένας από τους δύο μεγάλους ιδεολογικοπολιτικούς χώρους. Οι κεντροαριστεροί ψηφοφόροι, όμως, κατά κανόνα έπαψαν να εκφράζονται πολιτικά από το ΠΑΣΟΚ. Κατέφυγαν στον ΣΥΡΙΖΑ ως εκλογικοί πρόσφυγες. Εξαρχής φάνηκε πως επρόκειτο για πολιτικό διαζύγιο και όχι για προσωρινή διάσταση. Με άλλα λόγια, ο «πράσινος ήλιος» έδυε οριστικά ως πρωταγωνιστής του πολιτικού συστήματος.
Σε μία προσπάθεια να ανακτήσει πολιτική δυναμική, ο Βενιζέλος, ως αρχηγός τού (και υπερχρεωμένου στις τράπεζες) ΠΑΣΟΚ επιχείρησε να «αλλάξει ρούχα» και να κρυφτεί κάτω από την ομπρέλα της «Ελιάς». Ήλπιζε ότι η έμμεση αλλαγή ονομασίας και η συνεργασία με ορισμένες προσωπικότητες του Σημιτισμού θα τον διέσωζε. Η «Ελιά», όμως, ήταν ανίκανη να ανασυγκροτήσει την όλη Κεντροαριστερά, επειδή παρέμεινε και μάλιστα με αυξημένο φανατισμό, στο πλαίσιο των μνημονιακών πολιτικών. Πώς να επανασυσπειρώσει τους πρώην «πράσινους» ψηφοφόρους, ξανασερβίροντάς τους με άλλο περιτύλιγμα την πολιτική που τους έδιωξε;

Η ΕΚΛΟΓΗ ΓΕΝΝΗΜΑΤΑ
Οι εκλογές του 2015 επιβεβαίωσαν τον πολιτικό υποβιβασμό του ΠΑΣΟΚ στη Β’ κατηγορία και οδήγησαν σε αλλαγή ηγεσίας. Έτσι βρέθηκε στο τιμόνι η Φώφη Γεννηματά. Αν και στη μέχρι τότε πορεία της δεν είχε να επιδείξει τίποτα αξιοσημείωτο, το γεγονός ότι είναι θυγατέρα του Γιώργου Γεννηματά έφθασε για να της εξασφαλίσει την εσωκομματική νίκη.
Επιβεβαιώθηκε για μία ακόμα φορά, ότι το σύνδρομο της δυναστείας ζει και βασιλεύει στην ελληνική πολιτική σκηνή. Πρόσθετη μεταγενέστερη επιβεβαίωση ήταν η εκλογή του Κυριάκου Μητσοτάκη στην ηγεσία της ΝΔ. Είχαν, βεβαίως, προηγηθεί ο Κώστας Καραμανλής και ο Γιώργος Παπανδρέου, αμφότεροι «πορφυρογέννητοι», ο ένας ανιψιός του ιδρυτή της ΝΔ και ο άλλος γιος του ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ.
Η Γεννηματά μπορεί να μην έγερνε προς τη ΝΔ τόσο πολύ όσο ο προκάτοχός της Βενιζέλος, αλλά ήταν εξαρχής σαφές ότι το κύριο μέτωπο το έχει εναντίον του ΣΥΡΙΖΑ. Αυτό δεν οφειλόταν μόνο στην -σε μεγάλο βαθμό- ιδεολογική προσχώρηση του «πράσινου» στελεχιακού δυναμικού στο φιλελευθερισμό. Οφειλόταν και στον υπαρξιακό ανταγωνισμό: Το δόγμα που κυριαρχούσε και συνεχίζει να κυριαρχεί στα ηγετικά κλιμάκια του ΠΑΣΟΚ, είναι ότι ο ΣΥΡΙΖΑ μάς άρπαξε τους ψηφοφόρους και για να τους πάρουμε πίσω πρέπει να τον εξοντώσουμε πολιτικά!

ΜΑΧΗ ΕΠΙΒΙΩΣΗΣ
Επειδή, όμως, η πολεμική εναντίον της κυβέρνησης Τσίπρα αποδείχθηκε πως δεν επαναπατρίζει ψηφοφόρους, η Φώφη επαναλαμβάνει το εγχείρημα του Βενιζέλου. Αυτή τη φορά δεν είναι η «Ελιά», αλλά το «Κίνημα Αλλαγής» (ΚΙΝΑΛ). Το εγχείρημα επανασυγκόλλησης κάποιων πολιτικών κινήσεων, με μικρή ή και ασήμαντη κοινωνική αναφορά, βρίσκεται σε εξέλιξη και ήδη συνωστίζονται πολλοί υποψήφιοι αρχηγοί, χωρίς, όμως, να παρατηρείται προσέλευση ψηφοφόρων.
Στην πραγματικότητα, η φιλολογία για την ανασυγκρότηση της Κεντροαριστεράς αφορούσε μόνο τη μνημονιακή ή αλλιώς φιλελεύθερη πτέρυγά της, η οποία είναι μειονότητα στο συγκεκριμένο χώρο. Πλειονότητα στο χώρο, όμως, είναι οι μικρομεσαίοι ψηφοφόροι, που είδαν τις σταθερές του βίου τους να ανατρέπονται και οι ίδιοι να έχουν πέσει στο γκρεμό, ή να ισορροπούν με δυσκολίες στο χείλος του. Αυτοί αποζητούν μία άλλη πολιτική, η οποία να προστατεύει τον κόσμο της εργασίας.
Λόγω του 3ου Μνημονίου, πολλοί εξ αυτών των ψηφοφόρων έχουν απογοητευθεί από την κυβέρνηση Τσίπρα και αρκετοί πήραν αποστάσεις από τον ΣΥΡΙΖΑ. Δεν επέστρεψαν μαζικά στο ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, όμως, επειδή το θεωρούν πλέον όχι μόνο μνημονιακό κόμμα, αλλά και πολιτικό συμπλήρωμα της ΝΔ. Αυτό φάνηκε πολύ καθαρά στις ευρωεκλογές του Μαΐου.
Τιμώρησαν την κυβέρνηση Τσίπρα, αλλά όταν είδαν τη σαρωτική νίκη της ΝΔ σε όλα τα επίπεδα, μερικές εβδομάδες αργότερα, στις εθνικές εκλογές, παλινδρόμησαν και έδωσαν στον ΣΥΡΙΖΑ σχεδόν 32%, ένα ποσοστό που τον κατέστησε αναμφισβήτητο κυρίαρχο στον αντιδεξιό χώρο. Παρόλα αυτά, υφίσταται εμφανές κενό πολιτικο-κομματικής εκπροσώπησης στην ευρύτερη Κεντροαριστερά, το οποίο επιχειρεί να καλύψει μόνιμα ο Τσίπρας με την Προοδευτική Συμμαχία. Το κενό αυτό, ωστόσο, θα καλυφθεί πραγματικά, μόνο όταν εκφρασθούν ιδεολογικο-πολιτικά οι βασικές κοινωνικο-οικονομικές ανάγκες των ψηφοφόρων, που συναποτελούν τον κορμό αυτού του χώρου.

Τέλος του αφιερώματος

*Ο Σταύρος Λυγερός έχει εργασθεί σε εφημερίδες (για 23 χρόνια στην Καθημερινή), ραδιοφωνικούς και τηλεοπτικούς σταθμούς. Σήμερα είναι πολιτικός-διπλωματικός σχολιαστής στον τηλεοπτικό σταθμό OPEN και διευθυντής του ιστότοπου SLpress.gr. Συγγραφέας 16 βιβλίων. Μέλος της Συντονιστικής Επιτροπής στην εξέγερση του Πολυτεχνείου το Νοέμβριο του 1973.

Featured Local Savings

Exit mobile version