Η αποστολή όπλων στην Ουκρανία από τον πρωθυπουργό, χωρίς να ρωτήσει κανέναν, ήταν ένα μεγάλο λάθος – αφενός μεν επειδή κατέστησε έτσι τη Ρωσία εχθρό μας, χωρίς να βοηθήσει την Ουκρανία (εκτός εάν πιστεύει πως η Ρωσία θα εξαφανισθεί από το χάρτη), αφετέρου επειδή ο πόλεμος δε σταματάει ποτέ με πόλεμο
Εισαγωγικά, σπαταλήθηκαν σχεδόν 44 δις € με δανεικά τα προηγούμενα δύο χρόνια, με αποτέλεσμα να μην έχουμε σήμερα ρεζέρβες για την καινούργια κρίση – ενώ δε σπαταλήθηκαν για την πανδημία, όπως ισχυρίζεται η κυβέρνηση, αλλά για τις συνέπειες του τεράστιου λάθους των lockdown.
Βασίλης Βιλιάρδος*
© analyst.gr
Αρκεί να δει κανείς εδώ με πόσα κρούσματα και θανάτους επιβλήθηκαν τα lockdown, σε σύγκριση με τα σημερινά, για να καταλάβει πως ήταν αχρείαστα – ή να συγκρίνει την Ελλάδα με άλλες χώρες που δεν επέβαλαν, όπως με την Ελβετία ή τη Σουηδία.
Για τον ίδιο λόγο αυξήθηκαν τα δίδυμα ελλείμματα και τα χρέη μας, όπως το δημόσιο στα 388 δις € και το εξωτερικό πάνω από 540 δις € – με κρατικές ζημίες που υπερέβησαν τα 35 δις € και με την ακρίβεια στα ύψη. Πρόκειται στην κυριολεξία για τον ορισμό της κακοδιαχείρισης – ενώ ειδικά όσον αφορά τις αυξήσεις στο ηλεκτρικό ρεύμα πριν από τον πόλεμο, οφείλονται μεν κατά 50% στις διεθνείς συγκυρίες, αλλά το υπόλοιπο 50% οφείλεται (α) στην απολιγνιτοποίηση και (β) στο χρηματιστήριο ενέργειας, δηλαδή στο target model του κ. Χατζηδάκη.
Για τη στήριξη πάντως των ευάλωτων ομάδων που ανακοίνωσε ο υπουργός οικονομικών για τις επόμενες εβδομάδες, περιμένει προφανώς την 1 δόση του Ταμείου Ανάκαμψης ύψους 3,6 δις € – για την οποία υπήρχαν δυσκολίες εκ μέρους της ΕΕ. Φαίνεται βέβαια πως ξεπεράστηκαν, με αντάλλαγμα την αποστολή όπλων στην Ουκρανία – καθιστώντας όμως τη Ρωσία εχθρό της Ελλάδας.
Επιγραμματικά τώρα σε ορισμένες συνέπειες του πολέμου, τα εξής:
(1) Ακόμη μεγαλύτερη άνοδος του πληθωρισμού λόγω ενέργειας, πρώτων υλών και νέων προβλημάτων στην εφοδιαστική αλυσίδα – ενώ η σωστή λύση είναι η αναλογική με την άνοδο των τιμών μείωση του ΦΠΑ στα βασικά τρόφιμα, στα καύσιμα, στο ηλεκτρικό ρεύμα και στα αγροτικά εφόδια, χωρίς να επιβαρυνθεί ο προϋπολογισμός.
(2) Άνοδος των επιτοκίων δανεισμού (2,37% το δεκαετές στις 4.3.2022) – εάν δεν υπάρξει άλλη λύση αντιμετώπισης του πληθωρισμού. Θα χρειαστούμε περί τα 9 δις € δανεικά το 2022, αφού πήραμε ήδη 3 δις €).
(3) Ενδεχόμενος στασιμοπληθωρισμός όπως με την πετρελαϊκή κρίση της δεκαετίας του 1970 – δηλαδή, υψηλός πληθωρισμός με χαμηλό ρυθμό ανάπτυξης. Λύση εδώ είναι η μείωση των εισφορών, έτσι ώστε να αυξηθούν οι πραγματικοί μισθοί χωρίς να επιβαρυνθεί η ανταγωνιστικότητα της οικονομίας μας – αφού είμαστε τελευταίοι στην ΕΕ, όσον αφορά την παραγωγικότητα των εργαζομένων, λόγω της μη διενέργειας επενδύσεων.
(4) Άνοδος των τιμών φυσικού αερίου – αφού εισάγουμε το 45% από τη Ρωσία, ενώ δεν επαρκεί το LNG.
(5) Προβλήματα επάρκειας φυσικού αερίου, αφού έχουμε αποθέματα μόλις για 10 ημέρες – με ελάχιστες δυνατότητες αποθήκευσης LNG, επειδή η κυβέρνηση σπατάλησε 43 δις € χωρίς να κάνει τις απαραίτητες επενδύσεις.
(6) Αυξημένη εξάρτηση από τον ΤΑΡ που διέρχεται από την Τουρκία και ανάγκη νέων συμφωνιών προμήθειας.
(7) Υψηλές τιμές πετρελαίου, οπότε ίσως είναι ασύμφορο να μετατραπούν οι μονάδες παραγωγής ηλεκτρικού από φυσικό αέριο σε πετρέλαιο (2 ΔΕΗ, 2 ELPEDISON, 1 ΗΡΩΝ).
(8) Άνοδος τιμών ηλεκτρικού, βενζίνης, πετρελαίου κοκ.
(9) Αύξηση των τιμών των πρώτων υλών – με σοβαρές συνέπειες για το κόστος κατασκευών (δημόσια έργα κλπ.) και για τη βιομηχανία
(10) Άνοδος των τιμών των αγροεφοδίων (λιπάσματα, ζωοτροφές κλπ.) – οπότε συνέπειες για τις τιμές των τροφίμων και για την επάρκεια τους.
(11) Αύξηση τιμών σιταριού λόγω Ουκρανίας – Ρωσίας. Μεγάλη εξάρτηση της Ελλάδας – πέρυσι το 31% των εισαγωγών σε αξία της Μύλοι Κεπενού, το 33% της Κυλινδρόμυλοι Σαραντόπουλος και το 17% των εισαγωγών της Μύλοι Λούλη προέρχονταν από την Ουκρανία και τη Ρωσία…
12) Πτώση των εξαγωγών μας προς Ρωσία-Ουκρανία όπου εξάγουμε περί τα 400 εκ. €
(13) Πτώση των εξαγωγών μας προς άλλες χώρες, όπως η Γερμανία και η Ιταλία που πλήττονται από την πτώση των εξαγωγών τους στη Ρωσία (συγκοινωνούντα δοχεία).
(14) Αύξηση του κόστους μεταφοράς των προϊόντων που εξάγουμε.
(15) Αύξηση των τιμών των προϊόντων που εισάγουμε και προβλήματα επάρκειας τροφίμων.
(16) Απώλεια τουριστικών εσόδων 600 εκ. € από Ρωσία και Ουκρανία, καθώς επίσης χρυσής βίζας.
(17) Οι κυρώσεις που ενδεχομένως θα επιβάλει η Ρωσία, θα πλήξουν τα αγροτικά μας προϊόντα, όπως τα κεράσια – ενώ ήδη παρουσιάζονται τεράστια προβλήματα στους παραγωγούς γούνας.
(18) Αύξηση του εμπορικού μας ελλείμματος, λόγω της ανόδου των τιμών ενέργειας και πτώσης των εξαγωγών, με συνέπειες για το ΑΕΠ μας (ΑΕΠ = Κατανάλωση + Ιδιωτικές Επενδύσεις + Δημόσιες δαπάνες + Εμπορικό Ισοζύγιο).
(19) Άλυτα προβλήματα στις 45 ελληνικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην Ουκρανία (Coca Cola, ELTRON, Σαράντης και άλλες).
(20) Απώλεια προγραμματισμένων επενδύσεων Ρώσων στην Ελλάδα, πάνω από 1,5 δις € (Ελούντα, Σκορπιός, Δωδώνη, Σ/Μ MERE, Σαββίδης κλπ.).
(21) Επισιτιστική κρίση και απώλεια καταθέσεων όσον αφορά την αγοραστική τους αξία λόγω πληθωρισμού (άνω του 15% στα βασικά τρόφιμα, στα καύσιμα και στον ηλεκτρισμό, ενώ μεγάλη άνοδος και των ενοικίων).
(22) Πληθωριστική μείωση των χρημάτων του Ταμείου Ανάκαμψης. Προφανώς ο πόλεμος θα δημιουργήσει πολλά άλλα προβλήματα έμμεσα στη χώρα μας, αφού η παγκόσμια οικονομία και ειδικά η ευρωπαϊκή, λειτουργεί όπως τα συγκοινωνούντα δοχεία – ενώ ορισμένες από τις συνέπειες του διεθνώς είναι οι εξής:
(1) Νέα προβλήματα της εφοδιαστικής αλυσίδας – επισιτιστική κρίση, ιδίως στις φτωχές χώρες.
(2) Κυρώσεις της Ρωσίας σε μικρές και μεγάλες επιχειρήσεις που ευρίσκονται εκεί, κυρίως γερμανικές και ιταλικές – για παράδειγμα στη Mercedes, στη Fraport που συμμετέχει με 40% στο αεροδρόμιο της Αγίας Πετρούπολης κλπ. Η Τουρκία δεν έκλεισε τον εναέριο χώρο της, οπότε θα αυξηθεί πολύ η διεθνής κίνηση της Turkish Airlines που είναι κόμβος – ενδεχομένως δε θα στηριχθεί μυστικά από τη Γερμανία, για να αποφύγει έμμεσα τις δυτικές κυρώσεις στη Ρωσία.
(3) Πάγωμα χρημάτων, μετοχών κλπ. δυτικών εταιριών και ιδιωτών στη Ρωσία.
(4) Ενεργειακά προβλήματα, κυρίως της Γερμανίας που εξαρτάται κατά 50% και της Ιταλίας – ενώ η Γαλλία έχει πυρηνικά και η Βρετανία δικό της πετρέλαιο και φυσικό αέριο.
(5) Άνοδος του πληθωρισμού, πιθανότατα στασιμοπληθωρισμός και στο τέλος ενδεχομένως ύφεση.
(6) Άνοδος των βασικών επιτοκίων για την καταπολέμηση του πληθωρισμού, με αφετηρία τις Η.Π.Α.
(7) Τραπεζικά προβλήματα εκτεθειμένων τραπεζών στη Ρωσία.
(8) Μεγάλη άνοδος του μεταφορικού κόστους φορτηγών, πλοίων, δεξαμενόπλοιων.
(9) Άνοδος των τιμών των πρώτων υλών, ιδίως των μετάλλων που είναι βασικός προμηθευτής η Ρωσία και ελλείψεις.
(10) Άνοδος των τιμών των τροφίμων, ιδίως σιταριού, με μεγάλες ελλείψεις. Η Ουκρανία και η Ρωσία αντιπροσωπεύουν περίπου το 30% των παγκόσμιων εξαγωγών σιταριού, το 20% των παγκόσμιων προμηθειών καλαμποκιού και το 80% των παγκόσμιων εξαγωγών ηλιελαίου.
(11) Απώλεια χρημάτων ευρωπαϊκών επιχειρήσεων που πουλούν στη Ρωσία.
(12) Χρηματοπιστωτικές αναταράξεις.
Κλείνοντας, υπενθυμίζουμε πως ο Putin είχε προτείνει το 2001 σε ομιλία του στη γερμανική Βουλή, να μπει η Ρωσία στο ΝΑΤΟ – κάτι που δεν του επετράπη, ενώ λοιδορήθηκε. Αποτελεί πάντως ευκαιρία για εμάς η επιτάχυνση του East Med και η διενέργεια εξορύξεων στο Αιγαίο – ενώ ασφαλώς πρέπει να αναβληθεί η απολιγνιτοποίηση, όπως άλλωστε πρότεινε η ίδια η ΕΕ. Ο κίνδυνος πυρηνικού πολέμου βέβαια υπάρχει – ενώ είναι δεδομένες οι λοιπές συνέπειες.
*Ο Βασίλης Βιλιάρδος γεννήθηκε στη Ζάκυνθο το 1955, όπου και τελείωσε το Λύκειο. Αμέσως μετά εισήχθη στην ΑΣΟΕΕ Αθηνών, Οικονομικό Πανεπιστήμιο σήμερα, όπου και τελείωσε το τμήμα Διοικήσεως Επιχειρήσεων (Management). Συνέχισε τις σπουδές του στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου, εκπονώντας τη διπλωματική εργασία του με στόχο τη διδακτορική διατριβή. Εν τούτοις, μετά από μεταπτυχιακά διαρκείας πέντε περίπου ετών, επέλεξε την ίδρυση μίας επιχείρησης εισαγωγής και διανομής ελληνικών προϊόντων (Athena GmbH). Έχοντας εμβαθύνει στη μακρο-οικονομία, άρχισε να γράφει οικονομικές αναλύσεις που αφορούσαν τόσο την Ελλάδα, όσο και τον υπόλοιπο πλανήτη λίγο πριν την κρίση, προβλέποντας τι θα συμβεί. Οι αναλύσεις του αυτές έχουν εμφανιστεί σε αρκετές εφημερίδες και περιοδικά, κυρίως όμως στην ιστοσελίδα analyst.gr, από την οποία αναδημοσιεύονταν σε πολλές άλλες. Έκτοτε έχει εκδώσει τρία βιβλία με τον κοινό τίτλο «Η κρίση των κρίσεων», ενώ έχουν αναρτηθεί χιλιάδες άρθρα του στο διαδίκτυο, πάντοτε με μακροοικονομικά θέματα, ελληνικά και διεθνή. Προέβη σε δεκάδες ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές συνεντεύξεις, εμφανιζόμενος επί πλέον σε τηλεοπτικά πάνελ. Στις εκλογές της 7ης Ιουλίου 2019, εξελέγη βουλευτής επικρατείας με την Ελληνική Λύση.
